نخستین اندیشه های حدیثی شیعه، رویکردها، گفتمان ها، انگاره ها و جریان ها

مقدمه دکتر پاکتچی بر کتاب 

دریافت

حجم: 215 کیلوبایت

توضیحات: مقدمه با موضوع تاریخ انگاره

مقدمه مؤلف، دکتر محمدهادی گرامی

دریافت
حجم: 172 کیلوبایت

چکیده اثر

دریافت
حجم: 169 کیلوبایت

کتاب فقه الحدیث، مباحث نقل به معنا از زبان مؤلف کتاب و دکتر مجید معارف

سخنان دکتر پاکتچی و دکتر معارف در جلسه رونمایی از کتاب فقه الحدیث، مباحث نقل به معنا

(تاریخ: 6 اسفند 1393)

دکتر احمد پاکتچی:

بسم الله الرحمن الرحیم، ... خب بنده هرچه که بلد بوده‌ام در کتاب گفته‌ام، لذا قرار نیست حرف خاصی بزنم، شاید به رسم این نوع مجالس باید من قدری خدمت دوستان عرض بکنم که چه اتفاقی افتاد. آن مقداری‌اش که به انگیزه این کار مربوط می‌شود، واقعاً مسأله برمی‌گردد به دورانی که شاید 16 ساله بودم داشتم کافی را می‌خواندم، آن مبحث "فی جواز النقل بالمعنی" و برایم جالب بود این مسأله، که به هرحال مجوزی صادر شده برای این که نقل به معنا صورت بگیرد، بعد که فرصت‌هایی پیش آمده که توی احادیث مطالعاتی داشته باشم، خود به خود مقایسه این احادیث به من نشان داد که چقدر نقل به معنا گسترده است و چقدر نقل به معنا اتفاق افتاده؛ ما شاید در بحث حدیث خیلی توجه به نقد سندی را می‌بینیم، بالاخره با الگوهای مختلفی که اصولیین و اخباریین در نقد سندی دارند حرف زیاد زده شده در مورد نقد سندی حدیث و در سنت حوزوی ما هم بحث نقد سندی خیلی جدی گرفته شده و خیلی گسترده بهش پرداخته شده ولی چیزی که به به عنوان یک دانشجوی کنجکاو در ذهن بنده همه‌اش به عنوان یک علامت سوال مطرح بود این بود که اصلاً به نقل به معنا پرداخته نمی‌شود، 

کتیبه قرآنی متعلق به قدمگاه امام رضا علیه السلام در توران‌پشت یزد

کتیبه قرآنی گالری فریر متعلق به قدمگاه امام رضا علیه السلام در توران‌پشت یزد

گفتگویی با میثم صادقی پژوهشگر حوزه علوم قرآن و حدیث پیرامون آیات قرآنی به کار رفته در لوح گالری فریر واشنگتن (Freer Gallery of Art)

-   

- بسم الله الرحمن الرحیم؛

در خدمت دوست عزیز، جناب آقای میثم صادقی هستیم دانشجوی دوره کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق(ع)؛

-   - با عرض سلام و وقت بخیر خدمت شما، جناب صادقی می‌دانیم در گالری فریر واشنگتن کتیبه‌ای با تاریخ کتابت 549 قمری وجود دارد، ابتدا از شما خواهش می‌کنم این لوح را معرفی بفرمایید؟

 

بنده هم خدمت شما دوست عزیز، آقای آشوری و همه مخاطبان «سحرگاه» عرض سلام و وقت بخیر دارم؛ بله، همان طور که اشاره داشتید در گالری فریر واشنگتن، لوح سنگی بسیار زیبایی وجود دارد که در سال 549 قمری تراشیده شده است. این کتیبه در اصل متعلق به قدمگاه امام رضا (ع) در توران‌پشت یزد است. این لوح دارای کتیبه‌های متعددی به خط کوفی، ثلث و نسخ است و چند کتیبه قرآنی و یک کتیبه صلوات بر چهارده معصوم بر آن نگارش یافته است. در پایین لوح نیز کتیبه‌ای وجود دارد که در آن تاریخ بنا سال 549 و نام حجّار «احمد بن محمد بن احمد اَسنَگ» بیان شده است. در قسمت وسط لوح، کتیبه‌ای حاوی نام بنا و بانی آن وجود دارد که آقای قوچانی متن آن را چنین بازخوانی کرده است: «امر بعمارة هذا المسجد المعروف بمشهد علی بن موسی الرضی علیه السلام العبد المذنب الفقیر الی رحمة الله تعالی الجنید بن عمار بن العلاء» چنانکه آقای قوچانی در تحقیقات خود نشان داده، جنید بن عمار بن علاء حاکم توران‌پشت یزد بوده که احتمالاً برج آرامگاهی معروف به «شیخ جنید» در توران‌پشت نیز متعلق به وی است. از عبارت کتیبه پیدا است که قدمگاه امام رضا(ع) در توران‌پشت در نیمه‌های قرن ششم به عنوان مسجد کاربری داشته است. این لوح پیشتر توسط مرحوم افشار و دکتر احمد خامه‌یار نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

بایسته های آموزشی و پژوهشی رشته علوم قرآن و حدیث

دریافت فایل صوتی
حجم: 25.5 مگابایت
توضیحات: بایسته های آموزشی و پژوهشی علوم قرآن و حدیث

خلاصه ای از مقاله "تفسیر از طبری تا ابن کثیر"

تفسیر از طبری تا ابن کثیر؛

معضلات توصیف گونه ای ادبی با استناد به داستان ابراهیم

نورمن کالدر

ترجمه مهرداد عباسی

 

تفسیر یک گونه ی ادبی است (ژانر) که دارای ویژگی های ساختاری معینی است :

        1. شرح و توضیح هر قطعه از قرآن به ترتیب مصحف رسمی

        2. نقل اقوال مراجع مشهور و در نتیجه عرضه ی چند معنا و چند برداشت برای متن.

        3. مقایسه متن قرآن با ساختارهای ابزاری (رسم الخط، لغت، صرف و نحو، بلاغت، ...) و ساختارهای ایدئولوژیک (کلام، فقه، قصص الأنبیاء، تصوف و ...). در واقع عرضه متن قرآن بر رشته های مدرسی.

مقایسه مفسران از طبری تا ابن کثیر :

        1. طبری (د 310 ق) :

        طبری داستان را بر عقیده ی کلامی ترجیح می دهد. و لذا داستانی که از قول رسول خدا باشد، برای او معتبرتر از استدلال کلامی است (قول رسول الله هو الحق دون غیره). لذا وی طبق حدیث منقول از رسول خدا (ص) که می گوید ابراهیم در 3 موضع دروغ گفت، با این مسأله مشکلی ندارد و به دنبال اثبات عصمت انبیاء نیست.

        2. ثعلبی (د 427 ق) :

        ثعلبی هم داستان گراست. وی کتابی با نام «عرائس المجالس» در قصص الأنبیاء دارد. برای او داستان ارزش مستقل دارد و آیات در درجه دوم اهمیت قرار می گیرند!

        3. فخر رازی (د 606 ق) :

        برای فخر رازی، مرجعیت تفسیر با «عقل» و استدلال است.

        4. قرطبی (د 671 ق) :

        برای قرطبی، مرجع تفسیر، اجماع امت و در کنار آن، سنت رو به رشد تفسیر اسلامی است.

        5. ابن کثیر (د 773 ق) :

        ابن کثیر به مراجع پیشین تفسیر (اقوال - عقل - اجماع امت و سنت تفسیری)، مرجعی جدید را افزود : خود متون وحیانی، أعم از متن قرآن و حدیث رسول خدا (ص).

        ابن کثیر از سنت تفسیری نکوهش می کند، داستان های پیرامون تفسیر که به زعم او از منابع خارجی (دروغ های یهود) به تفسیر بسته شده اند، انکار می کند. تنوع و تشتت اقوال به هیچ روی برای او جالب نیست (برعکس قرطبی که علاقه به جمع کردن اقوال دارد). او که پیرو ابن تیمیه است، به سنت رسمی تفسیر توجهی ندارد و به جای برداشت های متعدد، از یک برداشت «صحیح» دفاع می کند. آرزوی او آن است که از متن قرآن به یک برداشت «واحد» و «صحیح» برسد.

        او عقاید کلامی را بر داستان ها ترجیح می دهد و داستان ها را اسرائیلیات می داند.

        از نظر ابن کثیر، تمام سنت تفسیری (از طبری تا خودش)، «تفسیر به رأی» است. وی سعی دارد به «تفسیر مأثور» بازگردد.

        ابن کثیر چون ابن تیمیه، به دنبال «حق واحد» است. اما این حق واحد را در حدیث پیامبر می جوید و نه در تلاش فکری و عقلی. زیرا این دومی را موجب سردرگمی و اختلاف می داند. او احساس می کرد مرکز تفسیر از هم پاشیده است و نیازمند بازسازی می باشد. لذا سعی داشت پیرایه ها (نیروهای گریز از مرکز) را از تفسیر بزداید و یک نیروی مرگز گرا (حدیث رسول خدا) را فعال کند.

        • علی رغم انکار سنت تفسیری از سوی ابن کثیر، سنت تفسیری آنقدر زیاده طلب است که تنگ نظری های ابن کثیر را در خود هضم می کند و بدین ترتیب، ابن کثیر هم تبدیل به یکی از آراء درون این سنت می شود!

        • خلاصه : سه مرجع مهم تفسیر :

                ○ برای فخر رازی : عقل

                ○ برای قرطبی : اجماع

                ○ برای ابن کثیر : متن